Aθέμιτες εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές - Παραπλανητικές και επιθετικές πρακτικές

Οι καταναλωτές των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης προστατεύονται από τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, είτε είναι παραπλανητικές είτε επιθετικές. Η ΕΕ εξασφαλίζει το ίδιο επίπεδο προστασίας σε όλους τους καταναλωτές, ανεξάρτητα από τον τόπο αγοράς ή πώλησης εντός της ΕΕ. Σχετική είναι η Οδηγία 2005/29/EK της 11ης Μαΐου 2005 για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές στην εσωτερική αγορά και για την τροποποίηση των οδηγιών 84/450/ΕΟΚ, 97/7/ΕΚ, 98/27/ΕΚ και 2002/65/ΕΚ και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 (οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές). Η οδηγία αυτή ορίζει τις εμπορικές πρακτικές που απαγορεύονται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), προστατεύοντας έτσι τα οικονομικά συμφέροντα των καταναλωτών πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την πραγματοποίηση μιας συναλλαγής.

Αθέμιτες είναι οι εμπορικές πρακτικές οι οποίες:

-δεν σέβονται τις απαιτήσεις της επαγγελματικής ευσυνειδησίας

-είναι πιθανό να προκαλέσουν ουσιώδη στρέβλωση της οικονομικής συμπεριφοράς του μέσου καταναλωτή.

Ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας, επειδή είναι ιδιαιτέρως ευάλωτες στις πρακτικές ή το προϊόν λόγω ηλικίας (παιδιά ή ηλικιωμένοι), ευπιστίας ή αναπηρίας νοητικής ή σωματικής.

Η οδηγία ορίζει δύο ειδικές κατηγορίες αθέμιτων εμπορικών πρακτικών: τις παραπλανητικές πρακτικές (λόγω ενέργειας ή παράλειψης) και τις επιθετικές πρακτικές.

Παραπλανητικές πράξεις: Μια εμπορική πρακτική είναι παραπλανητική εάν περιέχει εσφαλμένες, ψευδείς πληροφορίες ή εάν οι πληροφορίες, μολονότι ορθές αντικειμενικά, ενδέχεται να παραπλανήσουν τον μέσο καταναλωτή και είναι πιθανό να τον κάνουν να λάβει απόφαση συναλλαγής την οποία διαφορετικά δεν θα ελάμβανε. Παραδείγματα τέτοιων πράξεων περιλαμβάνουν πληροφορίες που είναι ψευδείς και εξαπατούν τον καταναλωτή σχετικά με:

-την ύπαρξη ή τη φύση του προϊόντος·

-τα κύρια χαρακτηριστικά του προϊόντος (τη διαθεσιμότητα, τα οφέλη, τους κινδύνους, τη σύνθεση, τη γεωγραφική προέλευσή του, τα αναμενόμενα αποτελέσματα από τη χρήση του, κλπ.)·

-την έκταση των δεσμεύσεων του εμπορευόμενου·

-την τιμή ή την ύπαρξη ειδικής πλεονεκτικής τιμής·

-την ανάγκη υπηρεσίας ή επισκευής.

Παραπλανητικές παραλείψεις: Παραπλανητικές παραλείψεις προκύπτουν όταν παραλείπονται ή παρέχονται κατά τρόπο ασαφή, ακατάληπτο, διφορούμενο ή εκτός χρόνου ουσιώδεις πληροφορίες που χρειάζεται ο μέσος καταναλωτής, ανάλογα με το συγκεκριμένο πλαίσιο, για να λάβει τεκμηριωμένη απόφαση συναλλαγής, και ως εκ τούτου οδηγείται ή ενδέχεται να οδηγηθεί να λάβει απόφαση συναλλαγής την οποία διαφορετικά δεν θα ελάμβανε.

Επιθετικές εμπορικές πρακτικές: Οι αποφάσεις συναλλαγής των καταναλωτών πρέπει να λαμβάνονται ελεύθερα. Δεν επιτρέπεται να είναι καρπός οποιασδήποτε παρενόχλησης, καταναγκασμού ή κατάχρησης επιρροής. Συνεπώς, για να καθοριστεί εάν συντελείται επιθετική εμπορική πρακτική, πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν διάφορα στοιχεία. Αυτά περιλαμβάνουν:

-τη φύση, τον τόπο και τη διάρκεια της επιθετικής πρακτικής·

-την ενδεχόμενη χρήση απειλητικών ή προσβλητικών εκφράσεων ή συμπεριφορών·

-την εκμετάλλευση από τον εμπορευόμενο συγκεκριμένης περίστασης που αφορά τον καταναλωτή, προκειμένου να επηρεαστεί η απόφασή του·

-τυχόν δυσανάλογες μη συμβατικές προϋποθέσεις που επιβάλλονται στον καταναλωτή ο οποίος επιθυμεί να ασκήσει τα δικαιώματά του στο πλαίσιο της σύμβασης (όπως να λύσει τη σύμβαση ή να μεταβεί σε άλλη).

Το παράρτημα Ι της οδηγίας περιλαμβάνει κατάλογο 31 εμπορικών πρακτικών που θα πρέπει να θεωρούνται αθέμιτες σε κάθε περίπτωση. (eur-lex.europa.eu). Δείτε το πλήρες κείμενο της Οδηγίας εδώ 

Για σκοπούς εναρμόνισης με την Οδηγία 2005/29/ΕΚ ισχύει ο περί των Αθέμιτων Εμπορικών Πρακτικών των Επιχειρήσεων προς τους Καταναλωτές Νόμος του 2007 (103(I)/2007). Δείτε το νόμο στο cylaw.com