Το σκεπτικό της Γνωμάτευσης του Αν.Δικαστηρίου που έκρινε αντισυνταγματικό το Νόμο περί Δικαστηρίων του 2016

Δημοσιεύθηκε η Γνωμάτευση του Ανώτατου Δικαστηρίου (Αναφορά Αρ. 6/2016) που έκρινε αντισυνταγματικό τον Τροποποιητικό Νόμο του 2016 ο οποίος προβλέπει την εισαγωγή νέου άρθρου 8Α στο Νόμο περί Δικαστηρίων. Το νέο άρθρο 8Α αναφέρει τα εξής:

«8 Α (1) Το Ανώτατο Δικαστήριο δύναται να εκδώσει διαδικαστικό κανονισμό με τον οποίο να ρυθμίζει την υποβολή δήλωσης περιουσιακών στοιχείων και δήλωσης μεταβολής περιουσιακών στοιχείων στο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο.

(2)  Σε περίπτωση έκδοσης του αναφερόμενου στο εδάφιο (1) διαδικαστικού κανονισμού, κάθε δικαστής υποβάλλει δήλωση περιουσιακών στοιχείων και δήλωση μεταβολής περιουσιακών στοιχείων στο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο κατά τον τρόπο και χρόνο που καθορίζεται στον διαδικαστικό κανονισμό.

(3) Η δήλωση περιουσιακών στοιχείων που καθορίζεται με τον αναφερόμενο στο εδάφιο (1) διαδικαστικό κανονισμό περιέχει τα ακόλουθα περιουσιακά στοιχεία, εντός και εκτός της Δημοκρατίας, του δικαστή, του ή της συζύγου του και των ανηλίκων τέκνων του κατά το χρόνο της υποβολής της:»

Όπως αναφέρεται στη Γνωμάτευση, η τροποποίηση προβλέπει περαιτέρω το αναγκαίο περιεχόμενο των περιουσιακών στοιχείων, που θα καλύπτει η δήλωση, εντός και εκτός της Δημοκρατίας του Δικαστή, του ή της συζύγου αυτού, και των ανηλίκων τέκνων αυτού.  Κατά την προτεινόμενη τροποποίηση, το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, προς έλεγχο των δηλωμένων στοιχείων, δύναται να αναθέσει τη διενέργεια λογιστικής ή οικονομικής πραγματογνωμοσύνης σε νόμιμους ελεγκτές, οι οποίοι εξετάζουν λεπτομερώς τα στοιχεία και τα αντίστοιχα δικαιολογητικά και κατά πόσο έχουν περιληφθεί στη δήλωση τα αληθή στοιχεία  και συντάσσουν προς τούτο αναλυτική έκθεση που υποβάλλεται στο Συμβούλιο προς υποβοήθηση του έργου του.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι «η προτεινόμενη νομοθεσία συνιστά όντως επέμβαση στον τομέα της αποκλειστικής αρμοδιότητας και δικαιοδοσίας της δικαστικής εξουσίας κατά παράβαση της αρχής της διάκρισης των εξουσιών, αρχή που έχει πλειστάκις επιβεβαιωθεί από τη νομολογία  ώστε να παρέλκει η υπενθύμιση της.

Το προτεινόμενο άρθρο 8 Α επιβάλλει στην ουσία στο Ανώτατο Δικαστήριο τον τρόπο ρύθμισης ενός θέματος αποδίδοντας εξουσία η οποία ανήκει στην αποκλειστική σφαίρα αρμοδιότητας του υπό το φως των ρητών προνοιών του Συντάγματος το οποίο καθορίζει τις αρμοδιότητες και εξουσίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου, του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, και στην πορεία, του σημερινού Ανωτάτου Δικαστηρίου, όπως συστάθηκε από τον περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλες Διατάξεις) Νόμο αρ. 33 του 1964.  Η έκδοση Κανονισμών επαφίεται στο ίδιο το Ανώτατο Δικαστήριο κατά το Άρθρο 163 ως προς τα θέματα που εκεί εξαντλητικά καθορίζονται, ενώ και το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο έχει τις υπό του άρθρου 10 του Νόμου αρ. 33/63 καθοριζόμενες εξουσίες που περιλαμβάνουν την εξουσία έκδοσης Κανονισμών αναφορικά με την ενάσκηση πειθαρχικής και μόνο αρμοδιότητας.

Το ζήτημα δεν διαφοροποιείται επειδή χρησιμοποιείται στην προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση το ρήμα «δύναται», διότι, έστω και κατ΄ αυτό τον τρόπο, έμμεσα υποδεικνύεται και, κατ΄ ουσίαν, «εντέλλεται» το Ανώτατο Δικαστήριο ή αναμένεται από αυτό να ενεργήσει προς συγκεκριμένη κατεύθυνση.  Εφόσον δε ήθελε εκδώσει διαδικαστικό κανονισμό, τότε αφαιρείται από το Ανώτατο Δικαστήριο  το δικαίωμα επιλογής του τρόπου με τον οποίο θα ήταν ορθότερο να υποβληθούν τα στοιχεία περιουσίας των Δικαστών εφόσον προκαθορίζεται με λεπτομέρεια και ο τύπος της δήλωσης, αλλά και το περιεχόμενο  της, κατά τα προτεινόμενα, ενώ ρυθμίζεται και ο τρόπος ελέγχου των δηλώσεων, από τρίτους εξωγενείς προς το Δικαστικό Σώμα παράγοντες, ήτοι, ελεγκτές που θα ελέγχουν το αληθές των υποβαλλόμενων στοιχείων από τους Δικαστές, διαβρώνοντας έτσι έτι περαιτέρω την αρχή της διάκρισης των εξουσιών και πλήττοντας το ανεξάρτητο της δικαστικής εξουσίας.

Η κατάληξη είναι ότι ο υπό Αναφορά Νόμος καταστρατηγεί την αρχή της διάκρισης των εξουσιών και επομένως είναι αντισυνταγματικός.  Παρέλκει συνεπώς η εξέταση οποιωνδήποτε άλλων προταθέντων λόγων αντισυνταγματικότητας». (δημοσίευση: cylaw.com)