Αυτοκτονία ή ανθρωποκτονία δια παραλείψεως; Τα δυσδιάκριτα όρια με αφορμή την "υπόθεση του απορρυπαντικού cleanmagic"

Γράφει ο Γιώργος Καζολέας, Δικηγόρος 

Το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Ακυρωτικό Δικαστήριο στην από 21.12.2011 απόφασή του έκρινε σχετικά με μια υπόθεση που είχε προκαλέσει πολλές συζητήσεις στη Γερμανία πριν μερικά χρόνια και πλέον αναφέρεται για τη σημασία της στα πανεπιστημιακά μαθήματα του Ποινικού Δικαίου. Σύμφωνα με το ιστορικό, δύο νέοι που διατηρούσαν παλιότερα ερωτική σχέση, βρέθηκαν στο σπίτι της κοπέλας μετά από καιρό σε μια προσπάθεια της κοπέλας για επανασύνδεση. Η στάση του άνδρα στις προσπάθειες της κοπέλας να συνάψουν και πάλι σχέσεις, ήταν αρνητική, επικαλούμενος ότι έχει σχέση με άλλη γυναίκα.

Η κοπέλα, μετά τη συζήτηση αυτή, βαθιά απογοητευμένη και παρότι δεν είχε εκφράσει ποτέ στο παρελθόν σκέψεις να αυτοκτονήσει, έριξε μέσα στο ποτό της περίπου 20 γραμμάρια υγρού απορρυπαντικού καθαριότητας «cleanmagic», και ήπιε το μείγμα μπροστά στα μάτια του πρώην συντρόφου της. Η 20χρονη έπεσε σε κώμα, ενώ ο νεαρός άνδρας χωρίς να καλέσει γιατρό ή να αντιδράσει με οποιοδήποτε τρόπο, έψαχνε στο διαδίκτυο πληροφορίες σχετικά με τρόπους αντιμετώπισης της δηλητηρίασης.

Λίγη ώρα μετά, η γειτόνισσα της 20χρονης από διπλανό διαμέρισμα, χτύπησε την πόρτα, ρώτησε αν όλα είναι εντάξει, και ο κατηγορούμενος της είπε ότι όλα είναι καλά και ότι το θύμα κοιμόταν. Κατόπιν ο νεαρός εγκατέλειψε το διαμέρισμα, στο οποίο αργότερα η γειτόνισσα ανακάλυψε το άψυχο σώμα της κοπέλας και κάλεσε τις πρώτες βοήθειες, ήταν όμως ήδη πολύ αργά.

Το ακυρωτικό δικαστήριο της Γερμανίας απέρριψε την αίτηση αναίρεσης της απόφασης του περιφερειακού δικαστηρίου και δέχτηκε την ενοχή του νεαρού για φόνο που τελέστηκε δια παραλείψεως. Οι δικαστές έκριναν ότι η κοπέλα θα μπορούσε να είχε σωθεί αν ο γιατρός είχε ειδοποιηθεί στα πρώτα πέντε λεπτά μετά την κατάποση του απορρυπαντικού. Η εκδοχή της αυτοκτονίας απορρίφθηκε , επειδή ακριβώς έλειπε η σοβαρή και υπεύθυνη απόφαση του θύματος να πεθάνει. Έτσι έκρινε και το περιφερειακό δικαστήριο ότι δηλ. το γεγονός ότι το θύμα ήπιε αυθόρμητα το απορρυπαντικό δεν συνιστά σοβαρή απόφαση αυτοκτονίας, καθώς και ότι η νεαρή γυναίκα ήπιε το απορρυπαντικό παρουσία του κατηγορουμένου προκειμένου να τραβήξει την προσοχή του.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Dr. Puppe από το Πανεπιστήμιο της Βόννης, μέχρι το σημείο που ο δράστης διαπιστώνει ότι η γυναίκα ήπιε μεγάλη ποσότητα του απορρυπαντικού, αυτός δεν έχει επιδείξει παράνομη συμπεριφορά. Από εκεί και στο εξής ευθύνεται για παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας, επειδή ακριβώς δεν έλαβε το μοναδικό πρόσφορο μέτρο, να καλέσει αμέσως την άμεση βοήθεια ή το κέντρο δηλητηριάσεων. Εντούτοις, σχολιάζει ο Puppe, ο κατηγορούμενος προκάλεσε το θάνατο της νεαρής γυναίκας με ενέργεια, μια άποψη που όμως δεν ακολούθησε ούτε το περιφερειακό δικαστήριο του Τρίερ, ούτε το ομοσπονδιακό ακυρωτικό (BGH). Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Puppe, όταν η γειτόνισσα του θύματος χτύπησε την πόρτα και ρώτησε τον κατηγορούμενο αν όλα ήταν καλά, η γυναίκα βρισκόταν σε παρόντα κίνδυνο ζωής. Με την ψευδή πληροφορία ότι όλα ήταν εντάξει και ότι η γυναίκα κοιμόταν, ο κατηγορούμενος απέτρεψε την γειτόνισσα να προβεί σε πράξεις που θα έσωζαν το θύμα. Σίγουρα εκείνη θα έκανε κάτι διαφορετικό από το να ψάχνει στο διαδίκτυο για αντίδοτα σε δηλητηρίαση που απειλούσε τη ζωή ενός ανθρώπου. Το θύμα μπορούσε κι εκείνη ακόμα τη στιγμή να σωθεί, όμως ο κατηγορούμενος απέτρεψε αυτόν τον «σωστικό» όρο, καταλήγει ο Puppe.

Αντίθετη γνώμη εκφράζει ο καθηγητής Dr. Uwe Murmann, ο οποίος εντοπίζει την πηγή του παρόντος κινδύνου στην αυτοκαταστροφική συμπεριφορά του θύματος στα πλαίσια αυτοκτονικών τάσεων και ατομικής ευθύνης αυτού να τεθεί σε κίνδυνο η ζωή του.

Το δικαστήριο τελικά δέχτηκε την ευθύνη του κατηγορουμένου συνιστάμενη στην μη αποτροπή του κινδύνου, καθώς αυτός δεν ενημέρωσε κανέναν για το περιστατικό και δεν έπραξε τίποτα για να αποτρέψει το θάνατο της πρώην συντρόφου του, παρότι είχε υποχρέωση γι’ αυτό. Μεταξύ αυτοκτονίας και ανθρωποκτονίας με παράλειψη αποφάνθηκε υπέρ του δευτέρου, επικυρώνοντας την καταδίκη του 31χρονου σε επτά χρόνια κάθειρξη.

Σε κριτική υπόκειται ωστόσο η άποψη που διατύπωσε το δικαστήριο,ότι δηλ. το γεγονός ότι το θύμα ήπιε αυθόρμητα το απορρυπαντικό δεν συνιστά σοβαρή απόφαση αυτοκτονίας, καθώς εδώ θα πρέπει να υπερκερασθεί η άποψη που επικρατεί στο μέσο συνετό άνθρωπο ότι η κατάποση απορρυπαντικού είναι πολύ επικίνδυνη και μπορεί να προκαλέσει βαριά βλάβη της υγείας και πολύ πιθανόν και το θάνατο. Το BGH ωστόσο απέκρουσε κατηγορηματικά την εκδοχή της αυτοκτονίας καθώς έκρινε ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση έλειπε η σοβαρά εννοούμενη και ελεύθερη απόφαση του θύματος να θέσει τέλος στη ζωή του, επειδή ακριβώς το θύμα ήπιε το απορρυπαντικό μπροστά στον κατηγορούμενο, ο οποίος μόλις της είχε ανακοινώσει ότι έχει σχέση με άλλη γυναίκα και δεν επιθυμούσε την επανασύνδεση τους.