Όταν εξετάζει υποθέσεις που αφορούν στην υποκίνηση μίσους
και την ελευθερία έκφρασης, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του
Ανθρώπου χρησιμοποιεί δύο προσεγγίσεις που προβλέπονται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση
των Δικαιωμάτων
του Ανθρώπου:
α) την προσέγγιση του αποκλεισμού από την προστασία της
Σύμβασης, η οποία προβλέπεται από το Άρθρο 17 (απαγόρευση κατάχρησης
δικαιώματος),
όταν τα σχόλια εμπεριέχουν μίσος και συνιστούν άρνηση των θεμελιωδών αξιών της
Σύμβασης, και
β) την προσέγγιση των περιορισμών στην προστασία, η οποία
προβλέπεται από το Άρθρο 10, παρ. 2, της Σύμβασης (η μέθοδος αυτή
χρησιμοποιείται όταν τα σχόλια, μολονότι εμπεριέχουν μίσος, δεν είναι ικανά να
βλάψουν τις θεμελιώδεις αξίες της Σύμβασης).
Οι διαδικτυακές πύλες ενημέρωσης που παρέχουν, για
εμπορικούς και επαγγελματικούς σκοπούς, πλατφόρμα προοριζόμενη για δημοσίευση
σχολίων των χρηστών αναλαμβάνουν τις «υποχρεώσεις και ευθύνες» τις οποίες
συνεπάγεται η ελευθερία έκφρασης, σύμφωνα με το Άρθρο 10, παρ. 2, της Σύμβασης,
όταν οι χρήστες διαδίδουν ρητορική μίσους ή σχόλια που υποκινούν άμεσα βία.
Στην απόφαση Phil κατά Σουηδίας της 7/2/2017 ο προσφεύγων αποτέλεσε αντικείμενο ενός δυσφημιστικού
διαδικτυακού σχολίου, το οποίο είχε δημοσιοποιηθεί ανώνυμα σε ένα ιστολόγιο (blog).
Προέβη στην άσκηση πολιτικής αγωγής εναντίον μιας μικρής μη-κερδοσκοπικής
ένωσης (association) η οποία και διεύθυνε το ιστολόγιο, ισχυριζόμενος ότι θα
έπρεπε να θεωρηθεί υπεύθυνη για το σχόλιο τρίτων. Η αγωγή απορρίφθηκε από τα
δικαστήρια της Σουηδίας και από το Νομικό Επίτροπο (Chancellor of Justice). Ο
προσφεύγων κατήγγειλε στο Δικαστήριο, ότι παραλείποντας να αποδώσουν ευθύνες
στην ένωση, οι αρχές απέτυχαν να προστατεύσουν τη φήμη του και παραβίασαν το
δικαίωμά του στο σεβασμό της ιδιωτικής του ζωής.
Το Δικαστήριο κήρυξε την προσφυγή απαράδεκτη ως προδήλως
αβάσιμη. Σημείωσε, συγκεκριμένα, ότι σε περιπτώσεις σαν κι αυτές, πρέπει να
επιτευχθεί μια ισορροπία μεταξύ του ατομικού δικαιώματος στο σεβασμό της
ιδιωτικής ζωής και του δικαιώματος του ή των διαχειριστών μιας διαδικτυακής
πύλης στην ελευθερία έκφρασης. Εν προκειμένω, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι
εθνικές Αρχές εξασφάλισαν μια δίκαιη ισορροπία με την άρνησή τους να θεωρήσουν
υπεύθυνη τη διαχειρίστρια ένωση για το ανώνυμο σχόλιο, ιδίως διότι παρά το
γεγονός ότι το σχόλιο ήταν προσβλητικό, δεν συνιστούσε ρητορική μίσους ή
υποκίνηση βίας· είχε δημοσιευτεί σε μια μικρή ιστοσελίδα της οποίας
διαχειριστής ήταν μια μη κερδοσκοπική ένωση· το σχόλιο «κατέβηκε» την επομένη
της καταγγελίας· και είχε αναρτηθεί στο ιστολόγιο για διάστημα μόλις εννέα
ημερών.
Δείτε την Απόφαση Phil κατά Σουηδίας
Σχόλια