Γράφει ο Γιώργος Καζολέας, Δικηγόρος LL.M.
Με αφορμή την πρόσφατη περίπτωση αποφυλάκισης
καταδικασθέντος για σεξουαλικό αδίκημα κατά ανηλίκου μέσω απονομής της προεδρικής
χάρης του άρθρου 53 παρ.4 του Συντάγματος αναφέρονται οι εξής παρατηρήσεις:
Σύμφωνα με το άρθρο 53.4 του Σ, «ο Πρόεδρος και ο
Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας μειώνουσιν, αναστέλλουσιν ή μετατρέπουσιν
οιανδήποτε ποινήν επιβληθείσαν υπό οιουδήποτε δικαστηρίου εν τη Δημοκρατία
κατόπιν συμφώνου γνώμης του γενικού εισαγγελέως της Δημοκρατίας και του βοηθού
γενικού εισαγγελέως της Δημοκρατίας».
Όπως έχει κριθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο, «το Άρθρο 53.4
του Συντάγματος το οποίο δίνει την εξουσία στον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο της
Δημοκρατίας να μειώνουν, αναστέλλουν ή μετατρέπουν οποιαδήποτε ποινή που
επιβάλλεται από Δικαστήριο, μετά από τη σύμφωνη γνώμη του Γενικού Εισαγγελέα
και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, αφορά προνόμιο εξωδικαστικό
που έχει διά του Συντάγματος ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος και σαφώς δεν
εμπίπτει στην έννοια της «ποινής» που επιβάλλεται από αρμόδιο Δικαστήριο». (Α.Α.
ν. Κυπριακης Δημοκρατιας μεσω Συμβουλιου Αποφυλακισης κρατουμενων επ΄ αδεια
κ.α, Υπόθεση Αρ. 1026/2010, 31 Μαΐου 2011)
Επίσης, η προνομία του Προέδρου, δυνάμει του Άρθρου 53.4 του
Συντάγματος, ασκείται κατά βούληση. Δεν τίθενται κριτήρια για την άσκηση
της εξουσίας, ούτε υπάρχει συνταγματική υποχρέωση για την αιτιολόγηση της ή την
κοινοποίηση των λόγων για τους οποίους παρέχεται. Το ανέλεγκτο της
προνομίας του Προέδρου, τονίζεται στην υπόθεση Lazaris and Another v. The
Republic.
Ενόψει των παραπάνω και επιχειρώντας γραμματική ερμηνεία της
επίμαχης διάταξης του Συντάγματος, διαπιστώνουμε: Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει
το προνόμιο / δικαίωμα να μειώνει, αναστέλλει ή μετατρέπει οποιαδήποτε ποινή
επιβάλλεται από Δικαστήριο, μετά από σύμφωνη γνώμη του Γενικού Εισαγγελέα. Άρα
διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις:
α.Ο Γεν. Εισαγγελέας εκφράζει αρνητική γνώμη ως προς τη
μείωση/ αναστολή/ μετατροπή της ποινής: Ο Πρόεδρος μπορεί να εκδώσει αρνητική πράξη
απορριπτική της αίτησης του κρατούμενου σύμφωνα με το περιεχόμενο της γνωμοδότησης.
Επίσης μπορεί να μην εκδώσει καμία πράξη, καθώς πρέπει να γίνει δεκτό από τη
φύση του προνομίου του, ότι έχει τη σχετική διακριτική ευχέρεια.
β. Ο Γεν. Εισαγγελέας εκφράζει θετική γνώμη ως προς τη
μείωση/αναστολή/μετατροπή της ποινής: Ο Πρόεδρος μπορεί είτε να εκδώσει την
πράξη σύμφωνα με τη γνωμοδότηση, είτε να μην εκδώσει καμία πράξη αφού έχει
διακριτική ευχέρεια λόγω της φύσης του προνομίου του και άρα να μη γίνει δεκτή
η αίτηση του κρατούμενου.
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας
μπορεί σε κάθε περίπτωση να μην κάνει δεκτή την όποια γνωμοδότηση (θετική ή
αρνητική) του Γεν.Εισαγγελέα και να κάνει χρήση της διακριτικής του ευχέρειας.
Και μια τελική παρατήρηση: Από μία σύντομη επισκόπηση της νομολογίας
του Αν.Δικαστηρίου για την απονομή προεδρικής χάρης που αναστέλλει την
επιβληθείσα ποινή, προκύπτει ένα πρώτο συμπέρασμα ότι η ποινή, σε πολλές περιπτώσεις, ενεργοποιήθηκε εκ νέου
λόγω τέλεσης του ίδιου αδικήματος από τους ευεργετηθέντες από το προνόμιο της
προεδρικής χάρης.
Σχόλια