Το Κυπριακό Διεθνές Εμπίστευμα ως εργαλείο προστασίας περιουσιακών στοιχείων και επίτευξης ευνοϊκών φορολογικών στόχων

Γράφει η Μαρία Ρουσιά, Δικηγόρος

Τι είναι το Εμπίστευμα; 

Το Εμπίστευμα είναι ένα εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται από ένα άτομο (τον «Εμπιστευματοπάροχο») ο οποίος παραχωρεί σε ένα άλλο ανεξάρτητο πρόσωπο (τον «Επίτροπο») συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία (την “Περιουσία Εμπιστεύματος») ούτως ώστε ο Επίτροπος να τα διατηρεί μεν στο όνομά του αλλά προς όφελος τρίτου προσώπου ή προσώπων (των «Δικαιούχων Εμπιστεύματος») για σκοπούς και υπό τους όρους που καθορίζονται στο έγγραφο σύστασης και λειτουργίας του Εμπιστεύματος (το «Έγγραφο Εμπιστεύματος»). 

Το δίκαιο των Εμπιστευμάτων δημιουργεί ένα ιδιόμορφο ιδιοκτησιακό καθεστώς κατά το οποίο επέρχεται διαχωρισμός των τίτλων. Ο Επίτροπος κατέχει τον νομικό τίτλο καθώς φαίνεται ως ο μοναδικός εγγεγραμμένος ιδιοκτήτης όμως το δικαίωμα χρήσης και απόλαυσης της περιουσίας ανήκει στον Δικαιούχο Εμπιστεύματος ο οποίος κατέχει τον τίτλο επιείκειας, τίτλος που προσομοιάζει στο δικαίωμα κυριότητας και απόλαυσης της ιδιοκτησίας. Όλες οι ενέργειες που απαιτούνται για σκοπούς του Εμπιστεύματος εκτελούνται από τον Επίτροπο ο οποίος δεν ενεργεί με την προσωπική του ιδιότητα, αλλά ως Επίτροπος-Διαχειριστής του Εμπιστεύματος. Τέτοιες ενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν το άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών, τη διαχείριση επενδύσεων κ.λπ.

Η Περιουσία Εμπιστεύματος δύναται να αποτελείται από οποιουδήποτε είδους περιουσιακό στοιχείο όπως χρήματα, μετοχές, άλλα χρηματοπιστωτικά μέσα, ακίνητα και άλλα περιουσιακά στοιχεία ανεξαρτήτως από το πού αυτά βρίσκονται (εντός και εκτός Κύπρου) νοουμένου ότι ο Επίτροπος έχει τον νομικό τίτλο και διαχειρίζεται αυτά τα περιουσιακά στοιχεία.

Νομικό πλαίσιο

Το Κυπριακό Διεθνές Εμπίστευμα (εφεξής το «ΚΔΕ») καθιερώθηκε το 1992 με τον Περί Διεθνών Εμπιστευμάτων Νόμο (Ν. 69(I)/1992). Ο Νόμος αυτός μαζί με τον Περί Επιτρόπων Εμπιστευμάτων Νόμο (Κεφ. 193) διέπουν τη δημιουργία Εμπιστευμάτων στην Κύπρο. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο Περί Διεθνών Εμπιστευμάτων Νόμος τροποποιήθηκε το 2012 και το 2013 καταφέρνοντας να εκσυγχρονίσει και να συμβάλει αποτελεσματικά στην ενίσχυση της προστασίας των στοιχείων του ενεργητικού των Κυπριακών Διεθνών Εμπιστευμάτων.

Πλεονεκτήματα του Κυπριακού Διεθνούς Εμπιστεύματος

Προστασία περιουσίας: Μέσω του ΚΔΕ, ο Εμπιστευματοπάροχος αποξενώνει συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία από την υπόλοιπη περιουσία του επιτυγχάνοντας να τα προστατεύσει από πιθανές αξιώσεις πιστωτών του. Επίσης, σε περίπτωση πτώχευσης ή εκκαθάρισης του Εμπιστευματοπαρόχου, το ΚΔΕ δεν θεωρείται άκυρο ή ακυρώσιμο. Νοείται βεβαίως ότι το Εμπίστευμα δεν πρέπει να έχει συσταθεί με πρόθεση καταδολίευσης των πιστωτών. Σε τέτοια περίπτωση οι πιστωτές δικαιούνται να ασκήσουν αγωγή έναντι του Εμπιστευματοπαρόχου εντός 2 χρόνων από την ημερομηνία μεταβίβασης της Περιουσίας Εμπιστεύματος. Δέον να σημειωθεί το βάρος απόδειξης της πρόθεσης εξαπάτησής τους εκ μέρους του Εμπιστευματοπαρόχου, φέρουν οι πιστωτές.

Φορολογία: Η Περιουσία Εμπιστεύματος δεν υπόκεινται σε καμία μορφή φορολογίας στην Κύπρο, υπό την προϋπόθεση ότι οι Δικαιούχοι Εμπιστεύματος δεν είναι φορολογικοί κάτοικοι Κύπρου (φόρος εισοδήματος) και ότι δεν διατίθεται ακίνητη περιουσία που βρίσκεται εντός Κύπρου (φόρος κεφαλαιουχικών κερδών).

Διάρκεια: Το Κυπριακό Διεθνές Εμπίστευμα μπορεί να διαρκέσει για απεριόριστο χρονικό διάστημα αφού ο Νόμος δεν προβλέπει σχετικούς περιορισμούς. Φυσικά, η διάρκεια ισχύος του Εμπιστεύματος μπορεί να καθοριστεί από το Έγγραφο Εμπιστεύματος.

Aποφυγή των κανόνων αναγκαστικής κληρονομιάς. 

Με τη μεταφορά των περιουσιακών στοιχείων στο όνομα του Επιτρόπου, ο Εμπιστευματοπάροχος αποξενώνεται από τα αυτά με αποτέλεσμα οι κανόνες αναγκαστικής διαδοχής να μην επηρεάζουν την περιουσία αυτή. Εξάλλου, σύμωνα με τον Νόμο, το ισχύον στη Δημοκρατία ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα δίκαιο αναφορικά με κληρονομιά ή διαδοχή δεν επηρεάζει με οποιοδήποτε τρόπο τη, μεταβίβαση ή διάθεση ή εγκυρότητα του Διεθνούς Εμπιστεύματος.

Ανάκληση. Το ΚΔΕ θεωρείται αμετάκλητο από τον Εμπιστευματοπάροχο, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά στο Έγγραφο Εμπιστεύματος.

Εμπιστευτικότητα: Σημειώνεται ότι παρόλο που υπάρχει Μητρώο Εμπιστευμάτων, το μόνο που δηλώνεται είναι ο τίτλος του Εγγράφου Εμπιστεύματος και όχι τα ονόματα του Εμπιστευματοπαρόχου ή των Δικαιούχων Εμπιστεύματος. Οι Επίτροποι Εμπιστεύματος έχουν υποχρέωση εμπιστευτικότητας η οποία τους επιβάλλει να μην αποκαλύπτουν οποιαδήποτε πληροφορία σε σχέση με το Εμπίστευμα εκτός εάν το επιβάλλει ο νόμος ή απόφαση Δικαστηρίου.

Διατήρηση εξουσιών Εμπιστευματοπαρόχου: Ο Εμπιστευματοπάρoχος δύναται να διατηρήσει πολλές εξουσίες ακόμα και μετά την μεταβίβαση της Περιουσίας Εμπιστεύματος.

----------------------------------------------------

* Η Μαρία Ρουσιά είναι Δικηγόρος σε Διονυσίου & Συνεργάτες ΔΕΠΕ