Απορρίφθηκε η αγωγή αποζημίωσης που άσκησαν κατά της ΕΚΤ ιδιώτες επενδυτές που υπέστησαν ζημίες λόγω της αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημοσίου χρέους το 2012


Με την απόφαση της 23ης Μαϊου 2019, στην υπόθεση T-107/17 Frank Steinhoff κ.λπ. κατά Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) το Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ απορρίπτει την αγωγή αποζημίωσης που άσκησαν κατά της ΕΚΤ ιδιώτες επενδυτές οι οποίοι υπέστησαν ζημίες λόγω της αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημοσίου χρέος το 2012. Το δικαστήριο έκρινε ότι η αναδιάρθρωση αυτή δεν συνιστούσε δυσανάλογη και ανεπίτρεπτη προσβολή του δικαιώματος ιδιοκτησίας των εν λόγω επενδυτών, ακόμη και αν δεν είχαν συναινέσει στο μέτρο αυτό.
Μετά το ξέσπασμα της κρίσης του ελληνικού δημοσίου χρέους τον Οκτώβριο του 2009, η Ελλάδα, προκειμένου να ανακτήσει μια βιώσιμη δημοσιονομική κατάσταση, εξέτασε το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους της στο πλαίσιο της οποίας οι ιδιώτες πιστωτές της Ελλάδας θα συνέβαλλαν στην ελάφρυνση του εν λόγω χρέους.
Για τον σκοπό αυτό, η Ελλάδα άρχισε διαπραγματεύσεις με τους ιδιώτες επενδυτές που κατείχαν ελληνικά χρεόγραφα έκδοσης ή εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου με σκοπό την ανταλλαγή τους με νέα χρεόγραφα.
Στις 2 Φεβρουαρίου 2012, η Ελλάδα ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (στο εξής: ΕΚΤ) να διατυπώσει γνώμη[1] σχετικά με ελληνικό σχέδιο νόμου για τους τρόπους μείωσης του ύψους του ελληνικού δημοσίου χρέους.
Με την αίτησή της, η Ελλάδα επισήμανε ότι επιθυμούσε να επεκτείνει τα αποτελέσματα ενδεχόμενης συμφωνίας ανταλλαγής χρεογράφων συναπτόμενης με ορισμένο αριθμό πιστωτών και στους πιστωτές οι οποίοι δεν θα έδιναν τη συγκατάθεσή τους για τη συμφωνία αυτή.
Με τη γνώμη που εξέδωσε στις 17 Φεβρουαρίου 2012, η ΕΚΤ δεν διατύπωσε καμία αντίρρηση κατά του σχεδιαζόμενου ελληνικού νόμου. Μετά την έκδοση του προαναφερθέντος νόμου, οι πιστωτές που κατείχαν τη συντριπτική πλειονότητα (85,8%) των επίμαχων χρεογράφων αποδέχτηκαν την προτεινόμενη από την Ελλάδα ανταλλαγή χρεογράφων, με αποτέλεσμα, κατ’ εφαρμογή του εν λόγω νόμου, οι πιστωτές που δεν είχαν δώσει τη συγκατάθεσή τους για την ανταλλαγή αυτή να εξαναγκαστούν να συμμετάσχουν σε αυτήν.
Κατόπιν τούτου, ορισμένοι εκ των πιστωτών αυτών άσκησαν κατά της ΕΚΤ αγωγή αποζημίωσης ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ζητώντας την αποκατάσταση των οικονομικών ζημιών που ισχυρίζονται ότι υπέστησαν λόγω της προβαλλόμενης παράλειψης της ΕΚΤ να επιστήσει την προσοχή της Ελλάδας στον παράνομο χαρακτήρα της σχεδιαζόμενης αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημοσίου χρέους.
Με την απόφαση του της 23ης Μαϊου 2019, το Γενικό Δικαστήριο υπενθυμίζει, πρώτον, ότι η εξωσυμβατική ευθύνη της ΕΚΤ προϋποθέτει τη συνδρομή τριών σωρευτικών προϋποθέσεων, ήτοι ο παραβιασθείς κανόνας δικαίου να αποσκοπεί στην απονομή δικαιωμάτων στους ιδιώτες και η παράβαση να είναι κατάφωρη, να αποδεικνύεται το υποστατό της ζημίας και, τέλος, να υφίσταται άμεση αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της παραβάσεως της υποχρεώσεως εκείνου ο οποίος εξέδωσε την πράξη και της προκληθείσας ζημίας. Στο πλαίσιο αυτό, το Γενικό Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι η ευρεία εξουσία εκτίμησης που διαθέτει η ΕΚΤ κατά την έκδοση των γνωμών της συνεπάγεται ότι μόνον πρόδηλη και σοβαρή υπέρβαση των ορίων της εν λόγω εξουσίας δύναται να θεμελιώσει την εξωσυμβατική της ευθύνη.
Δεύτερον, όσον αφορά το ζήτημα αν η ΕΚΤ, εκδίδοντας την επίμαχη γνώμη, διέπραξε κατάφωρη παράβαση του δικαίου της Ένωσης κατά πρόδηλη και σοβαρή υπέρβαση των ορίων της εξουσίας εκτίμησης που διαθέτει, το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της ΕΚΤ δεν έχει ως σκοπό να κριθούν τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των συμβαλλομένων μερών στις συμβάσεις στις οποίες στηρίζονται τα επίμαχα χρεόγραφα, αλλά εντάσσεται στο πλαίσιο των βασικών αποστολών της στον τομέα της νομισματικής πολιτικής και συνδέεται με το καθήκον της να διασφαλίζει τη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών.
Κατά συνέπεια, στο πλαίσιο έκδοσης της επίμαχης γνώμης, η ΕΚΤ δεν όφειλε να αποφανθεί σχετικά με το ζήτημα αν η Ελλάδα είχε τηρήσει τις υποχρεώσεις που υπείχε από τις εν λόγω συμβάσεις.
Επιπλέον, το Γενικό Δικαστήριο επισημαίνει ότι η αναδιάρθρωση του ελληνικού δημοσίου χρέους δεν οδήγησε σε παραβίαση της αρχής του σεβασμού των συμβατικών υποχρεώσεων[2] , δεδομένου ότι η επένδυση σε κρατικά χρεόγραφα συνεπάγεται πάντοτε κίνδυνο περιουσιακής ζημίας οφειλόμενο στο μεγάλο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την έκδοση των χρεογράφων και κατά τη διάρκεια του οποίου απρόβλεπτα γεγονότα ενδέχεται να περιορίσουν ουσιωδώς, ακόμη και μέχρι εκμηδενισμού, τις οικονομικές δυνατότητες του κράτους – εκδότη ή εγγυητή των τίτλων αυτών.
Εάν ανακύψουν τέτοια απρόβλεπτα γεγονότα, το κράτος που εξέδωσε τα χρεόγραφα δικαιούται να επιχειρήσει επαναδιαπραγμάτευση των υποχρεώσεων αυτών επικαλούμενο[3] τη θεμελιώδη μεταβολή των ουσιωδών περιστάσεων που δικαιολόγησαν τη σύναψη της σύμβασης από την οποία απορρέουν οι συγκεκριμένες υποχρεώσεις.
Τρίτον, το Γενικό Δικαστήριο εκτιμά ότι, λαμβανομένων υπόψη του θεμελιώδους χαρακτήρα του δικαιώματος ιδιοκτησίας το οποίο κατοχυρώνεται από το άρθρο 17, παράγραφος 1, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του γεγονότος ότι το δικαίωμα αυτό προστατεύει ιδιώτες, η ΕΚΤ οφείλει να καταγγέλλει ενδεχόμενη προσβολή του δικαιώματος αυτού κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων της.
Κατά συνέπεια, η αθέτηση της υποχρέωσης αυτής μπορεί να στοιχειοθετήσει εξωσυμβατική ευθύνη της ΕΚΤ όταν η παράλειψη αυτή συνιστά κατάφωρη παράβαση του εν λόγω άρθρου. Ωστόσο, το Γενικό Δικαστήριο επισημαίνει ότι η άσκησή του δικαιώματος αυτού μπορεί να υπόκειται σε περιορισμούς προς επιδίωξη σκοπών γενικού συμφέροντος. Συναφώς, το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η μη προβλεπόμενη από τις συμβάσεις στις οποίες στηρίζονταν τα επίμαχα χρεόγραφα επέκταση των αποτελεσμάτων της συμφωνίας η οποία επιτεύχθηκε με ορισμένους πιστωτές για τη μείωση της ονομαστικής αξίας των χρεογράφων αυτών και σε πιστωτές οι οποίοι δεν συναίνεσαν στην ίδια αυτή συμφωνία είχε ως συνέπεια την προσβολή του δικαιώματος ιδιοκτησίας των τελευταίων αυτών πιστωτών.
Παρά ταύτα, η επέκταση αυτή ανταποκρίνεται στον σκοπό γενικού συμφέροντος που συνίσταται στη διασφάλιση της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της και δεν συνιστά δυσανάλογη και ανεπίτρεπτη προσβολή του δικαιώματος αυτού. Υπό τις συνθήκες αυτές, ελλείψει οποιουδήποτε στοιχείου το οποίο να αποδεικνύει ότι η ΕΚΤ διέπραξε κατάφωρη παραβίαση του δικαίου της Ένωσης, το Γενικό Δικαστήριο απορρίπτει την αγωγή αποζημίωσης. (curia.europa.eu)
Δείτε την απόφαση εδώ
[1] Δυνάμει του άρθρου 127, παράγραφος 4, ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 282, παράγραφος 5, ΣΛΕΕ
[2] Πρόκειται για την αρχή «pacta sunt servanda»
[3] Βάσει της αρχής «rebus sic stantibus».

Σχόλια

Δημοσίευση σχολίου

Top Legal Stories

Εικόνα

Τροποποίηση του περι Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμου [Ν.124(Ι)/2024]

O περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) (Τροποποιητικός) Νόμος 124(I) του 2024 τροποποιεί τον περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμο και συγκεκριμένα το άρθρο 51Α (παροχή πληροφοριών). Παρακάτω παρατίθεται το άρθρο 51Α με τη νέα διατύπωση (με έντονη γραφή οι αλλαγές): (1) Ο Διευθυντής παρέχει σε οποιοδήποτε ενδιαφερόμενο πρόσωπο, με την καταβολή του νενομισμένου τέλους, οποιαδήποτε πληροφορία σε σχέση με οποιαδήποτε καταχώρηση σε κάθε μητρώο ή άλλο βιβλίο που τηρείται σε κάθε Επαρχιακό Κτηματολογικό Γραφείο. (2) Για τους σκοπούς του εδαφίου (1), "ενδιαφερόμενο πρόσωπο" σημαίνει τον κύριο, τους καθολικούς και ειδικούς διαδόχους του, τον κύριο οποιωνδήποτε δέντρων, οικοδομημάτων ή άλλων αντικειμένων επί της γης η οποία ανήκει σε άλλο πρόσωπο και αντίστροφα, το δικαιούχο οποιουδήποτε δικαιώματος ή συμφέροντος επί της ακίνητης ιδιοκτησίας, το πρόσωπο που ικανοποιεί το Διευθυντή ότι είναι προτιθέμενος αγοραστής ή ενυπόθηκος δανειστής...
Εικόνα

Τροποποίηση στον περί Πολιτικής Δικονομίας Νόμο: Γνωστοποίηση όταν ικανοποιείται εγγεγραμμένη δικαστική απόφαση

O περί Πολιτικής Δικονομίας (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος 147(I) του 2024 o οποίος δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 13.12.2024 τροποποιεί το άρθρο 59 του βασικού νόμου.  Συγκεκριμένα, το άρθρο 59 εντάσσεται στο μέρος για την επιβάρυνση γης με εγγραφή απόφασης και αφορά στην υποχρέωση γνωστοποίησης όταν ικανοποιείται η δικαστική απόφαση. H νέα διατύπωση του άρθρου 59 έχει ως εξής (με έντονη γραφή οι τροποποιήσεις): Όταν εγγεγραμμένη δικαστική απόφαση ικανοποιηθεί κατά τη διάρκεια της ισχύος της εγγραφής, ο πιστωτής υποχρεούται να δώσει γραπτή γνωστοποίηση γι αυτό στο γράφειο όπου είναι εγγεγραμμένη η απόφαση. ή εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπός του υποβάλλει, εντός τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία εξόφλησης της απαίτησής του, γραπτή γνωστοποίηση εξόφλησης μαζί με τη σχετική αίτηση στο Επαρχιακό Κτηματολογικό Γραφείο στο οποίο είναι εγγεγραμμένη η απόφαση, για σκοπούς απόσυρσης της εγγραφής . Ο Νοείται ότι, μετά την πάροδο της ως άνω προβλεπόμενης προθεσμίας , ...
Εικόνα

Τροποποίηση στον περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμο

Ο περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Τροποποιητικός) (Αρ. 4) Νόμος 140(Ι) του 2024 τροποποιεί τους περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμους του 1990  έως  (Αρ. 3) του 2024 («ο βασικός νόμος») και ειδικότερα τα άρθρα 2 (ερμηνεία) και 28 (κατηγoρίες θέσεωv για σκoπoύς διoρισμoύ ή πρoαγωγής). Το άρθρο 2 του βασικού νόμου τροποποιείται με την προσθήκη στον ορισμό του όρου «επιστημονική δομή θέσεων», αμέσως μετά τη φράση «των θέσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας,» (έβδομη γραμμή)  της φράσης «της θέσης Προϊστάμενου Νοσηλευτικού Λειτουργού - Γενικός Νοσηλευτικός Κλάδος [Κλ. Α13(ii)], της θέσης Προϊστάμενου Νοσηλευτικού Λειτουργού - Νοσηλευτικός Κλάδος Ψυχικής Υγείας [Κλ. Α13(ii)] και της θέσης Προϊστάμενου Λειτουργού Επισκεπτριών Υγείας - Κλάδος Επισκεπτριών Υγείας [Κλ. Α13(ii)],».  Το άρθρο 28 του βασικού νόμου τροποποιείται με την προσθήκη στην παράγραφο (δ) του εδαφίου (1) αυτού, αμέσως μετά τη φράση «των θέσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας,» (ένατη γραμμή) της φράσης  «της  θέσης  Π...
Εικόνα

Aλλαγές στο πλαίσιο εφαρμογής του Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων - Ανάκληση προστίμων

Aνακοίνωση σχετικά με την ανάκληση προστίμων που επιβλήθηκαν στο πλαίσιο εφαρμογής του μητρώου πραγματικών δικαιούχων καθώς και για την νέα ρύθμιση προστίμων για μελλοντικές παραβάσεις, εξέδωσε το Τμήμα Εφόρων Εταιρειών.   Η ανακοίνωση έχει ως εξής: "Το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας (ΤΕΕΔΙ), ενημερώνει ότι στις 06/12/2024 δημοσιεύθηκε  ο περί της Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες (Τροποποιητικός) (Αρ.2) Νόμος του 2024 με αριθμό Ν.141(Ι)/2024 , οι κυριότερες τροποποιήσεις του οποίου αναλύονται πιο κάτω:  Οι χρηματικές επιβαρύνσεις θα επιβάλλονται μόνο στην εταιρεία ή άλλη νομική οντότητα , η οποία αρνείται ή παραλείπει ή αμελεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων για τους πραγματικούς δικαιούχους, όπως οι υποχρεώσεις αυτές προκύπτουν βάσει των διατάξεων του Νόμου 188(Ι)/2007 και των δυνάμει αυτών εκδιδόμενων Οδηγιών.  Δεν θα επιβάλλονται δηλαδή χρηματικές επιβαρύνσεις και σε κάθε δι...
Εικόνα

Το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την αίτηση έκδοσης Certiorari για την ακύρωση του πορίσματος της θανατικής ανακρίτριας στην υπόθεση θανάτου του Θανάση Νικολάου

Το Ανώτατο Δικαστήριο με απόφαση του ημερ.18.12.2024 απέρριψε την αίτηση του ιατροδικαστή Πανίκκου Σταυριανού για έκδοση προνομιακού εντάλματος της φύσεως Certiorari, προς ακύρωση του πορίσματος της θανατικής ανακρίτριας για το θάνατο του Θανάση Νικολάου τον οποίο είχε αποδώσει σε «Στραγγαλισμό συνεπεία εγκληματικής ενέργειας». Για την παραπάνω απόφαση στην πολ.αίτηση  129/2024 , στην οποία μειοψήφησε ένας δικαστής, το Α.Δ. εξέδωσε την παρακάτω ανακοίνωση: "Το Ανώτατο Δικαστήριο, παραπέμποντας στη φιλελεύθερη προσέγγιση που έχει υιοθετηθεί σε σχέση με το ζήτημα της νομιμοποίησης κάποιου για την προσβολή ενός διατάγματος ή απόφασης μέσω Προνομιακού Εντάλματος της φύσεως Certiorari, έκρινε ότι ο Αιτητής, εξαιτίας της εξ’ αρχής εμπλοκής και του ρόλου του στη διερεύνηση των συνθηκών κάτω από τις οποίες επήλθε ο θάνατος του Αθανάσιου Νικολάου, θεμελίωνε επαρκές για τον ίδιο συμφέρον, νομιμοποιούμενος στην καταχώρηση της υπό συζήτηση Αίτησης. Συμφέρον, ταυτιζόμενο με την ανάγκη...