Καταχώριση ποινικής έφεσης σε αστική διαδικασία- Έλλειψη δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου- Απόρριψη έφεσης

Ανώτατο Δικαστήριο (δευτεροβάθμια δικαιοδοσία)- Ποιν.Εφέσεις 101 & 108/2017- Απόφαση 24.10.2019: Καταχώριση ποινικής έφεσης σε αστική διαδικασία (προσωρινό διάταγμα απομάκρυνσης ανήλικης από το σπίτι της και τοποθέτησής της σε ασφαλές μέρος). Το Δικαστήριο στερείται δικαιοδοσίας εκδίκασης της ποινικής έφεσης. Η προδικαστική ένσταση γίνεται αποδεκτή. Οι εφέσεις απορρίπτονται.

«Ενώπιον Δικαστή του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, τέθηκε, στις 12.4.2017, με μονομερή αίτηση, η οποία καταχωρήθηκε εκ μέρους της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, αξίωση για έκδοση προσωρινού διατάγματος προς απομάκρυνση ανήλικης από την οικία της και τοποθέτησή της σε ασφαλές μέρος. Το εν λόγω αίτημα, εδραζόταν στα άρθρα 2, 3, 33 και 34 του περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης, της Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμου του 2014, Ν.91(Ι)/2014 (ο Νόμος). Το Δικαστήριο εξέδωσε το υπό αναφορά προσωρινό διάταγμα, το οποίο και ορίστηκε επιστρεπτέο σε μεταγενέστερη ημερομηνία. Ακολούθησε εμφάνιση διά δικηγόρου εκ μέρους της μητέρας της ανήλικης και καταχωρήθηκε σχετική ένσταση στην περαιτέρω συνέχιση της ισχύος του διατάγματος. Το Δικαστήριο, στις 19.4.2017, μετά από ακρόαση, έκρινε ότι τα δεδομένα επί των οποίων είχε στηριχθεί η έκδοση του προσωρινού διατάγματος ημερομηνίας 12.4.2017 δεν είχαν ουσιαστικά μεταβληθεί και ότι δικαιολογείτο η παράταση της ισχύος του διατάγματος μέχρι νεωτέρας διαταγής.
Η πρωτόδικη κρίση προσβάλλεται με τέσσερις λόγους έφεσης, οι οποίοι περιστρέφονται, ουσιαστικά, γύρω από τη θέση ότι η απόφαση του Δικαστηρίου στερείται οποιασδήποτε αιτιολογίας και ότι εσφαλμένα προχώρησε στην έκδοση του επίδικου διατάγματος.

Δεν θα επεκταθούμε στην αιτιολογία των ενώπιόν μας λόγων έφεσης καθότι προς απόφαση στο παρόν στάδιο τίθεται ένα και μόνο ζήτημα, προδικαστικής υφής.

Η πλευρά της Εφεσίβλητης ήγειρε υπό τύπο προδικαστικής ένστασης ότι η Εφεσείουσα δεν νομιμοποιείται και/ή δεν δικαιούται να προσβάλει την απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας ημερομηνίας 19.4.2017 διά του ένδικου μέσου της ποινικής εφέσεως. Προστίθεται περαιτέρω ότι η παρούσα έφεση στρέφεται κατά αποφάσεως που δεν εμπίπτει στο πλαίσιο που διαλαμβάνουν τα άρθρα του Μέρους V του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155 ούτε και εμπίπτει στα όρια του άρθρου 25 του περί Δικαστηρίων Νόμου, Ν. 14/1960. Προεκτείνοντας, η ευπαίδευτη συνήγορος της Εφεσίβλητης τόνισε ότι το δικαίωμα έφεσης μπορεί να ασκηθεί στο πλαίσιο, ακριβώς, που ορίζουν τα πιο πάνω νομοθετήματα και επεσήμανε ότι οι πρόνοιες του άρθρου 25(2) του Ν.14/1960 θα πρέπει να διαβάζονται υπό την αίρεση των προνοιών του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 155.

Ο ευπαίδευτος συνήγορος της Εφεσείουσας συμφώνησε ότι η πρωτόδικη διαδικασία είναι αστικής μορφής. Δέχθηκε επίσης ότι εσφαλμένα καταχωρήθηκε η παρούσα έφεση ως ποινική. Παρά ταύτα, εισηγήθηκε πως ευρισκόμεθα ενώπιον μιας απλής παρατυπίας και ότι η μη συμμόρφωση με τα διαλαμβανόμενα στη Δ.35 των περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικών Κανονισμών μπορεί να θεραπευθεί κατ΄ εφαρμογή της Δ.64, θ.2 των υπό αναφορά Κανονισμών, αφού ως παρατυπία, ήτοι ουσιαστικά μη συμμόρφωση με τον τύπο και η οποία δεν συνιστά θέμα δημόσιας τάξης, δεν δημιουργεί αδικία, ούτε και επιδρά καταλυτικά στα όποια δικαιώματα της άλλης πλευράς.

Προκύπτει από τον ορισμό των όρων «πολιτική διαδικασία» και «ποινική διαδικασία» στο πλαίσιο του περί Δικαστηρίων Νόμου Ν.14/60, ότι κάθε διαδικασία ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου, άλλη από ποινική, είναι, εξ ορισμού, πολιτική διαδικασία.

Είναι κοινή συνισταμένη των θέσεων των δύο πλευρών ότι η παρούσα έφεση καταχωρήθηκε κατά παράβαση του Νόμου, καθότι αφορά απόφαση που δεν εμπίπτει στις πρόνοιες του άρθρου 25(2) του Ν.14/60. Για να χωρεί ποινική έφεση επί πρωτόδικης απόφασης, πρέπει η εν λόγω απόφαση, ποινικού Δικαστηρίου, να είναι αθωωτική ή καταδικαστική ή να αφορά ποινή ή να προνοείται ειδικά,  (Λεύκιος Ροδοσθένους ν. Αστυνομίας (1961) 2 ΑΑΔ 48, Adelaida Kazaryan v. Δημοκρατίας, Ποιν. Εφ. 56/16, ημερ. 17.10.2016). Παραμένει αναντίλεκτο ότι η φύση της ενώπιόν μας διαδικασίας είναι πολιτική, ως συνυφασμένη με την πολιτική δικαιοδοσία του Επαρχιακού Δικαστηρίου.

Όπως εντοπίζεται σε σειρά αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Γενικός Εισαγγελέας (Αρ. 3) (1995) 1 ΑΑΔ 361, Kotlyalenko v. Γενικού Εισαγγελέα (2009) 2 ΑΑΔ 269), η διάκριση η οποία γίνεται μεταξύ ποινικής και πολιτικής διαδικασίας και η διαίρεση των διαδικασιών των πρωτόδικων Δικαστηρίων σε ποινικές και πολιτικές αντανακλά την πατροπαράδοτη διάκριση του Αγγλικού δικαίου μεταξύ ποινικής και πολιτικής διαδικασίας και των δικαιοδοσιών των πρωτόδικων Δικαστηρίων, αστικών και ποινικών, στις οποίες ανάγονται.

Στην Kotlyalenko (ανωτέρω) ο Πρόεδρος του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας εξέδωσε προσωρινό ένταλμα σύλληψης και ακολούθως υπεβλήθη αίτηση για έκδοση του συλληφθέντος στη Ρωσία, δυνάμει του περί Εκδόσεως Φυγοδίκων Νόμου του 1970, Ν. 97/70. Η συνήγορος για τη Δημοκρατία εξασφάλισε διάταγμα κράτησης του εκζητούμενου μέχρι νεωτέρας ημερομηνίας, ώστε να προσκομισθούν τα αναγκαία έγγραφα και να κατατεθεί η εξουσιοδότηση του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης. Η απόφαση αυτή εφεσιβλήθηκε με ένδικο μέσο την ποινική έφεση. Αποφασίστηκε, κατ΄ έφεση, ότι η διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου για έκδοση φυγοδίκου είχε ήδη αρχίσει και ότι το Επαρχιακό Δικαστήριο ανέλαβε δικαιοδοσία εντός των πλαισίων του Νόμου. Κρίθηκε επίσης ότι η όλη διαδικασία δεν συνιστούσε ποινική διαδικασία και πως ο Εφεσείων μπορούσε και θα έπρεπε να προσβάλει την πρωτόδικη απόφαση με το ορθό ένδικο μέσο, στα πλαίσια της πολιτικής δικαιοδοσίας στην οποία η αποκρυσταλλωμένη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου εντάσσει θέματα εκδόσεως φυγοδίκων. Υπό το πρίσμα αυτό, αποφασίστηκε ότι το Ανώτατο Δικαστήριο στερείτο δικαιοδοσίας να επιληφθεί της ποινικής έφεσης, την οποία και απέρριψε.

Ταυτόσημη είναι και η ενώπιόν μας περίπτωση. Το ζήτημα δεν είναι τυπικό, αλλά δικαιοδοτικό και ανάγεται  στη διάκριση των αστικών και ποινικών δικαιοδοσιών του Δικαστηρίου. Συνεπώς, το Δικαστήριο στερείται δικαιοδοσίας εκδίκασης της παρούσας ποινικής έφεσης.

Η προδικαστική ένσταση γίνεται αποδεκτή. Οι εφέσεις απορρίπτονται με έξοδα €1000 εις βάρος της Εφεσείουσας». (δημοσίευση απόφασης:cylaw.org)