του Γιώργου Καζολέα, δικηγόρου
Με το διάταγμα του Υπ.Οικονομικών
ημερ.30.3.2020 προβλέπεται η δυνατότητα αναστολής πληρωμής των
δόσεων από πιστωτικές διευκολύνσεις σε πιστωτικά ιδρύματα προκειμένου να
αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της πανδημίας.
Η αναστολή αφήνει
εκτός πεδίου εφαρμογής έναν πολύ μεγάλο αριθμό δανειοληπτών καθώς ορίζει ως
προϋπόθεση εφαρμογής του μέτρου οι δανειολήπτες να μην έχουν καθυστερήσει την
καταβολή της δόσης πέραν των 30 ημερών από την ημερομηνία που προβλέπει το
δάνειο κατά την 29η Φεβρουαρίου
2020. Επομένως δανειολήπτες που έχουν καθυστερήσει ακόμα έστω και δύο μόνο
μηνιαίες δόσεις, μένουν εκτός ρύθμισης και είναι υποχρεωμένοι να συνεχίσουν να
πληρώνουν τα δάνειά τους εν μέσω πανδημίας του κορωνοϊού, όπου η οικονομική
δραστηριότητα έχει παγώσει, τα εισοδήματα είναι μειωμένα έως και μηδενικά και
οι δουλειές έχουν νεκρώσει.
Όμως ακόμα και για
όσους πληρούνται τα κριτήρια υπαγωγής στο καθεστώς της αναστολής δόσεων,
υπάρχουν παγίδες υπό τη μορφή αόριστης διατύπωσης που δίνει στις τράπεζες και
στις εταιρείες διαχείρισης δανείων τη δυνατότητα κατά το δοκούν διεκδίκησης των
ποσών (κεφαλαίου και τόκων) που θα στερηθούν προσωρινά όσο διαρκεί η αναστολή.
Συγκεκριμένα στην
παράγραφο (γ) του διατάγματος στη δεύτερη επιφύλαξη αναφέρεται επί λέξει: «Νοείται
περαιτέρω ότι το σύνολο των τόκων των οποίων αναστέλλεται η περίοδος καταβολής
τους, κατά την ημερομηνία λήξεως της ισχύος του διατάγματος, θα προστίθενται
στο υπόλοιπο του δανείου και το σύνολο των δόσεων κεφαλαίου και τόκων που θα
ανασταλούν δεν θα καθίστανται άμεσα απαιτητά εκτός αν
συμφωνηθεί διαφορετικά μεταξύ του δικαιούχου και του χρηματοοικονομικού
οργανισμού».(η υπογράμμιση δική μου)
Η διατύπωση αυτή είναι
πολύ αόριστη και δεν παρέχει καμία ασφάλεια στους δανειολήπτες. Οι τράπεζες θα
μπορούν να έχουν απαίτηση να τους καταβληθούν όλοι οι τόκοι και το κεφάλαιο που
δεν εισέπραξαν κατά τη διάρκεια της αναστολής αξιοποιώντας την αδιευκρίνιστη
φράση του διατάγματος «δεν θα καθίστανται άμεσα απαιτητά». Ποιος
θα καθορίσει πόσο χρόνο καλύπτει η λέξη «άμεσα»; Δηλαδή θα μπορεί μια τράπεζα
να περιμένει για παράδειγμα ένα μήνα μετά τη λήξη του διατάγματος, ώστε να
θεωρηθεί ότι δεν απαιτεί όλο αυτό το μαζεμένο ποσό κεφαλαίων και τόκων άμεσα,
και να το αξιώσει μετά από ένα μήνα, όταν το «άμεσο» χρονικό διάστημα θα έχει
παρέλθει, κατά τη γνώμη της; Η όλη διατύπωση μόνον προβληματική μπορεί να
χαρακτηρισθεί εις βάρος των δανειοληπτών.
Η διάταξη θα μπορούσε
για παράδειγμα να διατυπωθεί ως εξής: «Νοείται περαιτέρω ότι το σύνολο
των τόκων των οποίων αναστέλλεται η περίοδος καταβολής τους, κατά την
ημερομηνία λήξεως της ισχύος του διατάγματος, θα προστίθενται στο υπόλοιπο του
δανείου και το σύνολο των δόσεων κεφαλαίου και τόκων που θα ανασταλούν θα
προστίθεται ως μηνιαίες δόσεις στις αρχικώς προβλεφθείσες δόσεις (δηλαδή θα
αυξάνεται αναλόγως ο αριθμός των δόσεων και θα επιμηκύνεται αναλόγως ο χρόνος
της αποπληρωμής του δανείου)». Με τη διατύπωση αυτή οι
δανειολήπτες θα ήταν απόλυτα προστατευμένοι ότι τα πιστωτικά ιδρύματα δεν θα
τους ζητήσουν μετά την αναστολή να εξοφλήσουν μαζεμένα τα ποσά υπό αναστολή ,
πέραν των κανονικών δόσεων που θα τρέχουν.
Επίσης, στην παράγραφο
(δ) του διατάγματος και πάλι στην επιφύλαξη αναφέρεται ότι «την
ημερομηνία λήξεως της ισχύος του διατάγματος, επαναρχίζει η καταβολή των δόσεων
και των τόκων και παράλληλα η περίοδος αποπληρωμής θεωρείται ότι έχει αυτομάτως
επιμηκυνθεί για όση περίοδο απαιτείται, μέχρι την τελική αποπληρωμή
του κεφαλαίου και των τόκων, σύμφωνα με τους όρους της υφιστάμενης σχετικής
δανειακής σύμβασης και το συμφωνηθέν πρόγραμμα αποπληρωμής, εκτός εάν
συμφωνηθεί διαφορετικά μεταξύ του δικαιούχου και του χρηματοοικονομικού
οργανισμού». (η υπογράμμιση δική μου)
Κι εδώ , παρότι
γίνεται μνεία σε «επιμήκυνση» του χρόνου αποπληρωμής του δανείου (κι αυτό είναι
θετικό), η όλη διατύπωση ωστόσο είναι ασαφής και αόριστη, αφήνοντας στις
τράπεζες περιθώριο να απαιτήσουν συγκεντρωμένα τα υπό αναστολή ποσά. Η
φράση-κλειδί εδώ είναι η «για όση περίοδο απαιτείται». Ποιος θα
κρίνει εν προκειμένω πόση είναι αυτή η περίοδος που απαιτείται; Γιατί δεν
διατυπώθηκε η διάταξη έτσι ώστε να παρέχεται μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου, δηλ.
για παράδειγμα: «την ημερομηνία λήξεως της ισχύος του διατάγματος,
επαναρχίζει η καταβολή των δόσεων και των τόκων και παράλληλα η περίοδος
αποπληρωμής θεωρείται ότι έχει αυτομάτως επιμηκυνθεί κατά τον αριθμό
των μηνών στους οποίους αντιστοιχούν οι επιπλέον μηνιαίες δόσεις , οι οποίες
ενσωματώνουν το συνολικό ποσό κεφαλαίου και νόμιμων τόκων που είχε ανασταλεί». Έτσι
επιτυγχάνεται σαφής και ρητή ρύθμιση που προστατεύει τους δανειολήπτες από
πιθανή πρόθεση των τραπεζών να ζητήσουν τα ποσά που ανεστάλησαν μαζεμένα και
ακανόνιστα.
Το διάταγμα αναστολής
των δανειακών δόσεων αναμφισβήτητα προσφέρει μια ανάσα σε συγκεκριμένη πάντως
μερίδα πολύ συνεπών δανειοληπτών εν μέσω πραγματικής οικονομικής κρίσης που
έχουν επιφέρει τα μέτρα αντιμετώπισης του κορωνοϊού. Οι αόριστες και ασαφείς
διατυπώσεις ωστόσο που επισημάνθηκαν ανωτέρω, αφήνουν έκθετους και
απροστάτευτους τους δανειολήπτες για την περίοδο μετά την αναστολή, τότε που οι
τράπεζες θα κινηθούν για να εισπράξουν τα ποσά που μαζεύτηκαν την περίοδο της
αναστολής.
_________________
ο
Γιώργος Καζολέας ειναι δικηγόρος σε Σ.Διονυσίου & Συνεργάτες ΔΕΠΕ
Σχόλια