Αθέμιτη συμπεριφορά των εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων προς δανειολήπτες/εγγυητές: Το νέο άρθρο 12Β του περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα Νόμου

του Γιώργου Καζολέα, Δικηγόρου

Ο περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα Νόμος δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 2015[1] και έκτοτε υπέστη εκτεταμένες αλλαγές το 2018[2] και πρόσφατα τον Ιούλιο του 2022[3]. Όπως ο νόμος σήμερα έχει τροποποιηθεί και ισχύει, εφαρμόζεται :

(α) στην αγορά ή πώληση πιστωτικών διευκολύνσεων από πιστωτή ή εξ αποφάσεως πιστωτή, ο οποίος αποτελεί νομικό πρόσωπο[4], όπως εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, αδειοδοτημένα πιστωτικά ιδρύματα, πιστωτικά ιδρύματα αδειοδοτημένα και εποπτευόμενα από αρμόδια αρχή άλλου κράτους μέλους, χρηματοδοτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Κύπρο ως υποκαταστήματα πιστωτικών ιδρυμάτων άλλου κράτους μέλους και μη πιστωτικά ιδρύματα[5].

(β) στην ανάθεση διαχείρισης χαρτοφυλακίου πιστωτικών διευκολύνσεων σε διαχειριστή, από τα νομικά πρόσωπα που προαναφέρθηκαν.

Με μεγάλη καθυστέρηση, 7 χρόνια δηλαδή μετά την θέσπιση του Νόμου, προστέθηκε στην πρόσφατη τροποποίηση του 2022 νέο άρθρο 12Β , το οποίο τιτλοφορείται «Σχέση με τον δανειολήπτη ή/και εγγυητή ή/και πάροχο εξασφάλισης» και έχει ως εξής:

12Β. Η εταιρεία εξαγοράς πιστώσεων ή ο διαχειριστής στις σχέσεις τους με τους δανειολήπτες ή/και τους εγγυητές ή/και τους παρόχους εξασφάλισης-

(α) ενεργούν καλόπιστα, δίκαια και επαγγελματικά·

(β) παρέχουν στους δανειολήπτες ή/και τους εγγυητές ή/και τους παρόχους εξασφάλισης πληροφορίες οι οποίες δεν είναι παραπλανητικές, ασαφείς ή ψευδείς·

(γ) σέβονται και προστατεύουν τα προσωπικά στοιχεία και την ιδιωτική ζωή των δανειοληπτών ή/και των εγγυητών ή/και των παρόχων εξασφάλισης· και

(δ) επικοινωνούν με τους δανειολήπτες ή/και τους εγγυητές ή/και τους παρόχους εξασφάλισης με τρόπο που δεν συνιστά παρενόχληση, καταναγκασμό ή αθέμιτη επιρροή:

Νοείται ότι, ο διαχειριστής στη σχέση του με τους δανειολήπτες ή/και τους εγγυητές ή/και τους παρόχους εξασφάλισης, ενεργεί σε πλήρη συμμόρφωση με τις διατάξεις του παρόντος Νόμου.

Καθώς ούτε πριν την εισαγωγή του παραπάνω άρθρου επιτρεπόταν η παραβίαση των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής, η παραπληροφόρηση και η παρενόχληση των δανειοληπτών/εγγυητών, εφαρμοστέων εν προκειμένω γενικότερων νομοθεσιών, η εν λόγω ειδική ρύθμιση που καθορίζει συγκεκριμένα το πώς πρέπει να συμπεριφέρονται οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων απέναντι στους δανειολήπτες έχει ιδιαίτερη σημασία, ιδίως σήμερα που τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν εξαγορασθεί από τα εν λόγω νομικά πρόσωπα.

Η νέα διάταξη είναι σημαντική καθώς δημιουργεί, θεωρητικά τουλάχιστον, ένα πλαίσιο προστασίας του δανειολήπτη/εγγυητή απέναντι σε κακόπιστη και καταχρηστική συμπεριφορά των υπαλλήλων αυτού του είδους εταιρειών. 

Οι εταιρείες μέσω των εκπροσώπων τους οφείλουν να ακολουθούν καλόπιστες πρακτικές στο πλαίσιο του χειρισμού των πιστωτικών διευκολύνσεων και έχουν καθήκον ορθής πληροφόρησης των δανειοληπτών. Η χρήση ψευδών ή ανακριβών ή παραπλανητικών πληροφοριών προκειμένου να δημιουργηθεί κλίμα εκφοβισμού και τρομοκράτησης του δανειολήπτη , συνιστά παράβαση της εν λόγω διάταξης της νομοθεσίας. 

Ο σεβασμός των προσωπικών στοιχείων και της ιδιωτικής ζωής αποτελεί επίσης υποχρεωση των εταιρειών διαχείρισης δανείων. Αλλεπάλληλες τηλεφωνικές κλήσεις  ή/και κλήσεις σε ακατάλληλες ώρες ή σε μη εργάσιμες ημέρες και ενοχλητικά emails αποτελούν κατάφωρη καταστρατήγηση της ιδιωτικής ζωής του δανειολήπτη/εγγυητή.

Η ψυχολογική βία, ο εκφοβισμός, οι απειλές για εκποίηση περιουσίας , η προσβλητική συμπεριφορά, ο αγενής τρόπος ομιλίας συνιστούν το περιεχόμενο της ηθικής παρενόχλησης του δανειολήπτη , την οποία η νέα διάταξη αποσκοπεί να αποτρέψει από την πρακτική που ακολουθούν οι εταιρείες διαχείρισης πιστώσεων.

Η «αθέμιτη επιρροή» (undue influence), την οποία ρητώς αναφέρει το νέο άρθρο 12Β, είναι το κατεξοχήν εργαλείο που χρησιμοποιούν οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων. Σύμφωνα με τη νομοθεσία[6] υπάρχει αθέμιτη επιρροή/ψυχική πίεση εκεί όπου οι υπάρχουσες σχέσεις μεταξύ των μερών είναι τέτοιες έτσι ώστε το ένα μέρος να είναι σε θέση να κυριαρχεί επί της θελήσης του άλλου και χρησιμοποιεί αυτή την θέση για να αποκτήσει ένα άδικο πλεονέκτημα επί του άλλου μέρους. 

Εν προκειμένω η εκμετάλλευση της θέσης ισχύος συνοδευόμενη με την απειλή της εκποίησης περιουσίας δημιουργούν εκφοβισμό και τρομοκράτηση του δανειολήπτη, προκειμένου να συναινέσει σε προτάσεις ή/και σε προ τετελεσμένου αποφάσεις αμφιβόλου νομιμότητας που διαταράσσουν βίαια την ισορροπία μεταξύ δικαιωμάτων και υποχρεώσεων ανάμεσα σε αυτόν και την εταιρεία που διαχειρίζεται το δάνειο του.

Η νομοθέτηση του άρθρου 12Β πιθανότατα δεν θα λύσει το πρόβλημα που ολοι οι εμπλεκόμενοι γνωρίζουν ότι υπάρχει, ωστόσο αποτελεί θετικό βήμα και αποτελεί πρόσθετο νομοθετικό όπλο για τον ταλαιπωρημένο δανειολήπτη/εγγυητή. Η επίκληση του στο εξής ίσως οδηγήσει τις εταιρείες διαχείρισης δανείων που χρησιμοποιούν παρόμοιες αθέμιτες μεθόδους να το σκεφτούν μία δεύτερη φορά πριν προχωρήσουν σε αυτές.

 Δείτε την αρθρογραφία του Γιώργου Καζολέα εδώ

---

[1] Ο περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα Νόμος του 2015 (169(I)/2015)

[2] Ο περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα (Τροποποιητικός) Νόμος του 2018 (Ν. 86(I)/2018) 

[3] Ο περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα (Τροποποιητικός) Νόμος του 2022 (Ν. 129(I)/2022)

[4] Αναφέρονται στο  εδαφιο (1) του άρθρου 4 του Νόμου

[5] Σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Συμβάσεων Πίστωσης για Καταναλωτές σε σχέση με Ακίνητα που προορίζονται για Κατοικία Νόμο

[6] Περί Συμβάσεων Νόμος (κεφ.149) άρθρο 16