Νομοσχέδιο για την προστασία των προσώπων που προβαίνουν σε ενέργειες συμμέτοχης του κοινού από προδήλως αβάσιμες αγωγές ή καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως έθεσε προς διαβούλευση το νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί της προστασίας των προσώπων που προβαίνουν σε ενέργειες συμμέτοχης του κοινού από προδήλως αβάσιμες αγωγές ή καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες (στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού) Νόμος του 2025».
«1. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, ετοίμασε νομοσχέδιο, με τίτλο «Ο περί της προστασίας των προσώπων που προβαίνουν σε ενέργειες συμμέτοχης του κοινού από προδήλως αβάσιμες αγωγές ή καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες (στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού) Νόμος του 2025», το οποίο ενσωματώνει την Οδηγία 2024/1069/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
2. Η εν λόγω Οδηγία δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 11 Απριλίου 2024 και πρέπει να ενσωματωθεί στην εσωτερική έννομη τάξη μέχρι τις 7 Μαΐου 2026.
3. Επισημαίνεται ότι σκοπός του προαναφερόμενου νομοσχεδίου είναι η παροχή δικονομικών εγγυήσεων που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση προδήλως αβάσιμων ή καταχρηστικών δικαστικών διαδικασιών σε αστικές υποθέσεις περιλαμβανομένων των υποθέσεων με διασυνοριακές επιπτώσεις. Οι διαδικασίες αυτές στρέφονται τόσο κατά φυσικών όσων και κατά νομικών προσώπων λόγω της συμμετοχής τους σε δραστηριότητες δημοσίου ενδιαφέροντος, με ιδιαίτερη έμφαση στις υποθέσεις που αφορούν δημοσιογράφους και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
4. Πρόνοιες νομοσχεδίου
Το εν θέματι νομοσχέδιο αποτελείται από έξι διακριτά κεφάλαια:
4.1. Κεφάλαιο Ι – Γενικές διατάξεις
Καθορίζονται οι ορισμοί της «συμμετοχής του κοινού», ως επίσης, μεταξύ άλλων, και οι ορισμοί «καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού» και το «θέμα δημόσιου συμφέροντος». (άρθρο 2), ο σκοπός του νομοσχεδίου, (άρθρο 3), το πεδίο εφαρμογής (άρθρο 4) και προβλέπονται τα κριτήρια που απαιτούνται για να θεωρηθεί ότι μια υπόθεση έχει διασυνοριακές επιπτώσεις (άρθρο 5).
4.2. Κεφάλαιο ΙΙ – Κοινοί κανόνες για τις δικονομικές εγγυήσεις
Ρυθμίζονται τα δικονομικά μέτρα, όπως η παροχή εγγύησης, η πρόωρη απόρριψη προδήλως αβάσιμων αγωγών και η νομική προστασία ενάντια σε καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες (άρθρο 6).
Προβλέπεται η ταχεία εξέταση των αιτήσεων για πρόωρη απόρριψη προδήλως αβάσιμων αγωγών, λαμβάνοντας υπόψη τις περιστάσεις της υπόθεσης καθώς και του δικαιώματος αποτελεσματικής θεραπείας και αμερόληπτου δικαστηρίου (άρθρο 7).
Καθορίζεται η δυνατότητα του εναγόμενού να υποβάλει αίτημα για μέσα έννομης προστασίας, παρά τις οποιεσδήποτε μεταγενέστερες τροποποιήσεις των δικογράφων (άρθρο 8).
Αναφέρεται ρητά η δυνατότητα συμμετοχής σε δίκη είτε ως μαρτύρων, είτε άλλως πως, εκπροσώπους Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που έχουν έννομο συμφέρον να προασπίζονται τα δικαιώματα του εναγόμενού (άρθρο 9) και
Προβλέπεται η δυνατότητα του δικαστηρίου να διατάξει τον ενάγοντα να καταθέσει ως εγγύηση χρηματικό ποσό για τα δικαστικά έξοδα στα οποία εκτιμάται ότι θα υποβληθεί ο εναγόμενος, εάν διαπιστώσει ότι υπάρχουν ενδείξεις κατάχρησης της δικαστικής διαδικασίας (άρθρο 10).
4.3. Κεφάλαιο ΙΙΙ – Απόρριψη σε πρώιμο στάδιο προδήλως αβάσιμων αγωγών
Προβλέπεται η δυνατότητα του δικαστηρίου να απορρίπτει, αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν αίτησης, αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού ως προδήλως αβάσιμες σε πρώιμο στάδιο της δικαστικής διαδικασίας (άρθρο 11).
Εισάγεται ειδικός κανόνας για το βάρος απόδειξης, με τον ενάγοντα να αποδεικνύει ότι η αγωγή του δεν είναι προδήλως αβάσιμη (άρθρο 12) και προβλέπεται ότι οι αποφάσεις για πρόωρη απόρριψη υπόκεινται σε έφεση. (άρθρο 13).
4.4. Κεφάλαιο IV – Μέσα Έννομης Προστασίας έναντι καταχρηστικών δικαστικών διαδικασιών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού
Προβλέπεται η δυνατότητα του δικαστηρίου να διατάξει τον ενάγοντα να καταβάλει τα δικαστικά έξοδα στον εναγόμενο, στην περίπτωση που έχει κινήσει καταχρηστική δικαστική διαδικασία (άρθρο 14) και
Καθορίζεται η δυνατότητα του δικαστηρίου να επιβάλλει άλλα εξίσου αποτελεσματικά μέτρα, όπως την καταβολή αποζημίωσης από τον ενάγοντα, εφόσον αυτή περιλαμβάνεται στην ανταπαίτηση του εναγόμενού (άρθρο 15).
4.5. Κεφάλαιο V- Προστασία έναντι δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται σε τρίτες χώρες
Οι δύο διατάξεις που περιέχονται σε αυτό το κεφάλαιο παρέχουν τα νομικά μέσα προστασίας σε καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού που εξετάζονται σε δικαστήρια τρίτων χωρών. Το Δικαστήριο δύναται να αρνηθεί την αναγνώριση απόφασης που προέρχεται από τρίτη εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης χώρα, έναντι προσώπου που έχει την κατοικία του εντός της Δημοκρατίας, εάν η δικαστική διαδικασία κριθεί προδήλως αβάσιμη ή καταχρηστική σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και το πρόσωπο αυτό μπορεί να αξιώσει αποζημίωση για τη ζημιά και τα έξοδα που υπέστη ενώπιον του δικαστηρίου της τρίτης χώρας (άρθρο 16 και άρθρο 17).
4.6. Κεφάλαιο VI -Τελικές Διατάξεις
Προβλέπεται διάταξη με την οποία ο Νόμος δεν θίγει την εφαρμογή διμερών και πολυμερών συμβάσεων και συμφωνιών που έχουν συναφθεί μεταξύ του τρίτου κράτους και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της Δημοκρατίας πριν από τις 6 Μαΐου 2024 (άρθρο 18).
Καθορίζεται ως αρμόδιο το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως για παροχή σχετικής πληροφόρησης, ιδίως μέσω διαδικτύου, σε οποιοδήποτε ενδιαφερόμενο για υπόθεση που εμπίπτει σε πεδίο εφαρμογής του Νόμου (άρθρο19) και
Προστίθενται διατάξεις που αφορούν στη δυνατότητα έκδοσης Κανονισμών από το Υπουργικό Συμβούλιο και Διαδικαστικών Κανονισμών από το Ανώτατο Δικαστήριο για ρύθμιση θεμάτων που απορρέουν από τις διατάξεις του Νόμου, (άρθρο 20 και 21) καθώς και μεταβατικές διατάξεις (άρθρο 22).
5. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως θέτει προς διαβούλευση το νομοσχέδιο και προσκαλεί κάθε ενδιαφερόμενο να αποστείλει απόψεις/σχόλια/παρατηρήσεις, σε σχέση με αυτό, το αργότερο μέχρι τις 4 Απριλίου 2025, στην ηλεκτρονική διεύθυνση mgeorgiou@mjpo.gov.cy.
Για περαιτέρω πληροφορίες / λεπτομέρειες στην ιστοσελίδα e-consultation.gov.cy».
Σχόλια